โดยระบุว่ายอดการเข้าชมหน้าเว็บจากผู้ใช้งานที่เป็นมนุษย์บน วิกิพีเดีย ลดลงราว ‘8%’ เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อนหน้า ซึ่งเป็นผลกระทบโดยตรงจากการเติบโตของเทคโนโลยี Generative AI และแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดีย
Wikipedia สาเหตุเบื้องต้นที่วิกิมีเดียชี้คือสองปัจจัยหลัก
การเติบโตของ Generative AI ที่ตอบคำถามแบบเรียลไทม์ และการเปลี่ยนรูปแบบของผลการค้นหา (search engines) ที่เสนอ “คำตอบบนหน้า” แทนการส่งผู้ใช้ไปยังแหล่งข้อมูลต้นทาง ทั้งสองอย่างลดแรงจูงใจให้ผู้ใช้คลิกผ่านและสำรวจบริบทหรือแหล่งอ้างอิงเชิงลึก
วิกิมีเดียไม่ได้รอให้ปัญหาลุกลาม — องค์กรกำลังผลักดันหลายโครงการเพื่อปรับตัว เช่น Wikimedia Enterprise ที่ออกแบบมาให้บริษัทเทคโนโลยีเข้าถึงข้อมูลวิกิพีเดียในรูปแบบเป็นระบบและมีเงื่อนไขรับผิดชอบ, การปรับปรุงประสบการณ์ผู้ใช้บนมือถือเพื่อลด摩擦ในการเข้าชม และโครงการ Future Audiences ที่ทดลองดึงเนื้อหาไปสู่แพลตฟอร์มยอดนิยมอย่าง YouTube, TikTok และ Instagram เพื่อดึงผู้ใช้รุ่นใหม่กลับมา
ตัวเลข 8% ไม่ได้หมายความว่าวิกิพีเดียสิ้นความสำคัญ แต่เป็นสัญญาณชัดเจนว่ารูปแบบการเข้าถึงความรู้กำลังเปลี่ยน — จากการอ่านบทความต้นฉบับสู่การรับคำตอบที่ย่อยสรุปให้ทันที ความท้าทายคือการรักษาความถูกต้องและบริบทในโลกที่คำตอบมักปรากฏโดยไม่อ้างอิงแหล่งที่มาชัดเจน
วิกิพีเดียยังเป็นแหล่งข้อมูลระดับรากฐานของอินเทอร์เน็ต แต่การลดลงของทราฟฟิกเตือนว่าในยุค AI แหล่งความรู้สาธารณะต้องพัฒนาโมเดลการมีส่วนร่วมใหม่ ๆ — ทั้งทางเทคนิคและเชิงสื่อสาร — เพื่อให้ผู้ใช้ยังเห็นคุณค่าพอที่จะกลับมามีส่วนร่วมและให้การสนับสนุน
tags : Diff
