ไม่ใช่เรื่องวิทยาศาสตร์ฝันไกลอีกต่อไป — ระบบจัดการขยะอัตโนมัติแบบท่อใต้ดิน Envac จากสวีเดน ถูกนำไปใช้ในเมืองใหญ่หลายแห่งทั่วโลกเพื่อลดปัญหากลิ่น ความสกปรก และการจราจรที่เกิดจากรถเก็บขยะ โดยแนวคิดง่ายๆ คือเก็บขยะจากจุดทิ้งใกล้บ้าน แล้วดูดส่งผ่านท่อใต้ดินไปยังสถานีรวบรวมด้วยแรงดูดความเร็วสูง
วิธีทำงานแบบสั้นๆ แต่ได้ผลชัด
ขยะถูกทิ้งลงในจุดรับที่แยกประเภทไว้ตามชนิด (หรือสีถุง)
เซ็นเซอร์ตรวจระดับความเต็มของถัง ถ้าถึงเวลาหรือเต็ม ระบบจะสั่งพัดลมแรงสูงทำงาน
ขยะถูกดูดผ่านท่อใต้ดินด้วยความเร็วสูง (ระบบระบุว่าประมาณ 70 กม./ชม.) ไปยังสถานีคัดแยกและจัดเก็บปลายทาง
ในระบบมี RFID ระบุตัวตนผู้ใช้งาน และ (ระบบวิเคราะห์ด้วย AI) ช่วยเก็บข้อมูลพฤติกรรมการทิ้งขยะและปรับปรุงการจัดการ
ระบบยังรองรับการคัดแยกด้วยแสง (optical sorting) — ผู้ใช้สามารถทิ้งขยะรีไซเคิลรวมกันตามสีถุงได้ ระบบจะคัดแยกต่อที่ศูนย์จัดการ ช่วยเพิ่มอัตราการรีไซเคิลโดยไม่ต้องให้ประชาชนทิ้งแยกยิบย่อยจนสับสน
ประโยชน์ที่จับต้องได้
ลดการพึ่งพารถบรรทุกขยะในตัวเมืองได้ถึง 90% — ถนนโล่งขึ้น จราจรคล่องขึ้น ลดมลภาวะจากการเผาไหม้และเสียงรบกวน
ลดกลิ่นและแมลง เพราะระบบเป็นเครือข่ายท่อปิดใต้ดิน ไม่เปิดให้ขยะเน่าเปื่อยกระจายกลิ่นในที่สาธารณะ
พื้นที่สาธารณะสวยขึ้น — ไม่มีถังขยะกองเป็นจุดอับสายตาและกีดขวางทางเดิน
- ข้อมูลเชิงพฤติกรรมช่วยเทศบาลปรับบริการ เก็บข้อมูลเพื่องบประมาณการจัดเก็บและการรณรงค์คัดแยกขยะได้แม่นยำขึ้น
Envac ถูกติดตั้งจริงในหลายเมืองหนาแน่น เช่น
ปารีส โซล สต็อกโฮล์ม ลอนดอน สิงคโปร์ ออสโล ฮ่องกง และดูไบ เป็นต้น — ส่วนมากเป็นโครงการพัฒนาเมืองใหม่หรือเขตที่มีการปรับปรุงโครงสร้างพื้นฐาน
แม้ข้อดีจะมาก แต่การติดตั้งระบบท่อใต้ดินไม่ใช่เรื่องถูกหรือทำได้ทันทีในทุกที่ รายการข้อจำกัดที่มักถูกหยิบยกได้แก่
ต้นทุนเริ่มต้นสูงและต้องวางแผนผังท่อใต้ดินอย่างรอบคอบ
การติดตั้งในเมืองเก่าที่มีโครงสร้างใต้ดินซับซ้อนอาจยุ่งยากและต้องเวนคืนพื้นที่ชั่วคราว
ต้องออกแบบระบบคัดแยกและดูแลรักษาอย่างต่อเนื่อง รวมถึงวางมาตรการป้องกันการทิ้งผิดประเภท
แสดงให้เห็นว่าอนาคตการจัดการขยะของเมืองใหญ่สามารถเป็นระบบอัตโนมัติและกันกลิ่นได้จริง — ลดคิวรถบรรทุกขยะ เพิ่มพื้นที่สาธารณะ และให้ข้อมูลสำหรับนโยบายการจัดการขยะที่ชาญฉลาดขึ้น อย่างไรก็ตามการนำมาใช้ต้องคำนึงถึงค่าใช้จ่ายและโครงสร้างพื้นฐานพื้นฐานของแต่ละเมืองก่อนจะตัดสินใจลงทุน
ถ้าเมืองไทยจะพูดถึง Smart City อย่างจริงจัง นี่เป็นหนึ่งในตัวอย่างที่แสดงว่าการย้าย “การขนย้าย” ลงใต้ดิน อาจเป็นคำตอบที่ลดภาระทั้งทางสิ่งแวดล้อมและการจราจรได้มากกว่าที่คิด
tags : group